เหล็กรูปพรรณคืออะไร?
เหล็กรูปพรรณ หมายถึง เหล็กที่ผ่านกระบวนการขึ้นรูปจากเหล็กแท่งหรือเหล็กแผ่น (Steel Slab) ให้มีรูปทรงที่หลากหลาย เช่น เหล็ก I-Beam, เหล็ก H-Beam, เหล็กราง, เหล็กฉาก หรือท่อ ฯลฯ เหล็กรูปพรรณมีคุณสมบัติที่แข็งแรง ทนทาน ขึ้นรูปง่าย และสามารถรับน้ำหนักได้ดี เหมาะสำหรับงานโครงสร้างต่าง ๆ โดยจะแบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ตามลักษณะเหล็กตั้งต้นดังนี้
1. เหล็กรูปพรรณรีดร้อน (Hot Rolled Steel): ผลิตจากเหล็กแผ่นรีดร้อน นำมาผ่านกระบวนการรีดร้อนให้ได้รูปทรงตามต้องการ เหล็กรูปพรรณรีดร้อนมีคุณสมบัติที่แข็งแรง ทนทาน ทนต่อแรงดึง แรงอัด แรงบิด มีหลายขนาดและรูปทรงสามารถเลือกใช้งานได้หลากหลาย และราคาไม่แพง เหมาะสำหรับงานโครงสร้างขนาดใหญ่ เช่น อาคาร โรงงาน สะพาน เป็นต้น
ตัวอย่างเหล็กรูปพรรณรีดร้อน
- เหล็ก I-Beam: ใช้ทำโครงสร้างอาคาร โรงงาน สะพาน
- เหล็ก H-Beam: ใช้ทำโครงสร้างอาคาร โรงงาน สะพาน
- เหล็กฉาก (Angle Bar): ใช้ทำโครงสร้างหลังคา ฝ้าเพดาน โครงสร้างอาคาร
- เหล็กราง (Channel Bar): ใช้ทำโครงสร้างหลังคา ฝ้าเพดาน โครงสร้างอาคาร
- เหล็กกลม (Round Bar): ใช้ทำเสาเข็ม, รั้ว และเพลาต่าง ๆ
- เหล็กเหลี่ยมตัน (Square Bar): ใช้ทำ โครงสร้างต่าง ๆ
เหล็กแผ่น (Steel Plate): ใช้ทำโครงสร้างและเครื่องจักร
ข้อจำกัด:
- มีน้ำหนักมาก: อาจจะไม่เหมาะกับงานที่ต้องการน้ำหนักเบา
- ผิวไม่เรียบ: อาจจะไม่สวยงาม เหมาะกับงานที่เน้นความแข็งแรง
- เกิดสนิมได้ง่าย: ต้องทาสีหรือเคลือบผิวเพื่อป้องกันสนิม
2. เหล็กรูปพรรณขึ้นรูปเย็น (Cold Formed Steel): ผลิตจากเหล็กแผ่นรีดเย็น นำมาผ่านกระบวนการขึ้นรูปเย็นให้ได้รูปทรงตามต้องการ โดยที่นิยมใช้จะเป็น เหล็กแป๊บและเหล็กโครงหลังคาต่าง ๆ โดยคุณสมบัติเด่นของเหล็กรูปพรรณประเภทนี้ คือ มีน้ำหนักเบา เหมาะกับงานที่ต้องการความสะดวก รวดเร็ว ทนต่อการกัดกร่อน ไม่เกิดสนิมง่ายติดตั้งง่าย ประหยัดเวลา ประกอบง่าย ประหยัดแรงงาน
ตัวอย่างเหล็กรูปพรรณขึ้นรูปเย็น
- เหล็กแป๊บแบน (Rectangular Hollow Section): ใช้ทำโครงสร้างอาคาร โครงสร้างหลังคา ราวกันตก
- เหล็กแป๊บเหลี่ยม (Square Hollow Section): ใช้ทำโครงสร้างอาคาร โครงสร้างหลังคา ราวกันตก
- เหล็กราง C (Light lip channel): ใช้ทำโครงสร้างฝ้าเพดาน โครงสร้างหลังคา
- เหล็กแป๊บ Z (Z Channel): ใช้ทำโครงสร้างฝ้าเพดาน โครงสร้างผนัง
เหล็กแป๊บ U (U Channel): ใช้ทำโครงสร้างหลังคา โครงสร้างผนัง
ข้อจำกัด:
- แข็งแรง ทนทาน น้อยกว่าเหล็กรูปพรรณรีดร้อน: เหมาะกับงานที่รับน้ำหนักไม่มาก
- ราคาแพงกว่าเหล็กรูปพรรณรีดร้อน: ทำให้มีต้นทุนในการผลิตสูง
การเลือกเหล็กรูปพรรณให้เหมาะสมกับงานนั้น ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ เช่น ประเภทของงาน ขนาดและรูปทรงของโครงสร้าง งบประมาณ ความต้องการด้านความสวยงาม ผู้ใช้งานควรเลือกซื้อเหล็กรูปพรรณจากแหล่งที่เชื่อถือได้ ตรวจสอบคุณภาพก่อนใช้งาน และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมโครงสร้างเพื่อเลือกเหล็กรูปพรรณที่เหมาะสมกับงานมากที่สุด
